1. Medische zorg en symptoombestrijding
Bespreek pijnbestrijding en behandeling van andere klachten (zoals benauwdheid, misselijkheid, vermoeidheid).
Zorg voor regelmatige evaluatie door artsen en verpleegkundigen om de kwaliteit van leven te verbeteren.
Overweeg gespecialiseerde palliatieve zorg of een hospice.
2. Communicatie en keuzes
Stel een behandelplan op en bespreek wensen en grenzen met zorgverleners (bijvoorbeeld wel/geen reanimatie of ziekenhuisopname).
Maak een wilsverklaring of levenstestament waarin je aangeeft wat je belangrijk vindt.
Bespreek de laatste levensfase met naasten, zodat zij weten wat jouw wensen zijn.
3. Emotionele en psychologische ondersteuning
Zoek ondersteuning bij een psycholoog, maatschappelijk werker of levenseinde-doula.
Praat over angsten, zorgen en gevoelens van verdriet of acceptatie.
Overweeg lotgenotencontact om ervaringen te delen.
4. Sociale en praktische zaken
Reguleer praktische zaken zoals financiën, verzekeringen en testamenten.
Regel zorgondersteuning voor dagelijkse taken (bijvoorbeeld via thuiszorg).
Zorg voor een netwerk van familie en vrienden die kunnen ondersteunen.
5. Spirituele en existentiële zorg
Reflecteer op levensvragen, zingeving en spiritualiteit (indien van toepassing).
Bespreek spirituele behoeften met een pastor, imam, humanistisch raadsman of een levenseinde-doula.
Overweeg rituelen of symbolische handelingen die betekenisvol zijn.
6. Voorbereiding op afscheid en sterven
Bespreek wensen voor het afscheid, zoals begrafenis of crematie, en eventuele rituelen.
Laat brieven of boodschappen achter voor geliefden.
Denk na over hoe je je laatste dagen wilt doorbrengen (bijvoorbeeld thuis of in een hospice).
7. Ondersteuning voor naasten
Informeer hen over hoe ze betrokken kunnen zijn en hoe ze hulp kunnen bieden.
Bespreek hoe zij na jouw overlijden ondersteuning kunnen krijgen bij rouwverwerking.
Het belangrijkste is dat jij en je naasten steun ervaren en dat jouw wensen zoveel mogelijk centraal staan.
Neem tijd om na te denken over wat voor jou belangrijk is en schakel hulp in als dat nodig is.